Rewolucja francuska

 1. Pojęcia

• Deklaracja praw człowieka i obywatela
• monarchia konstytucyjna
• stan trzeci
• Stany Generalne
• Zgromadzenie Narodowe
• Zgromadzenie Konstytucyjne (Konstytuanta)
• Bastylia
• Gwardia Narodowa
• burżuazja
• Wielka trwoga
• cenzus majątkowy
• sankiuloci - radykalni rewolucjoniści wywodzący się z ubogich warstw Paryża

2. Przyczyny rewolucji:

• wzrastający sprzeciw stanu trzeciego wobec przywilejów szlachty i duchowieństwa
• wrogość burżuazji wobec monarchii absolutnej
• wrogość chłopów wobec obciążeń feudalnych
• nieurodzaj i klęska głodu w 1788
• ogromne zadłużenie skarbu królewskiego
• oburzenie wywoływane wydatkami królewskiego dworu (szczególnie małżonki króla Ludwika XVI, Marii Antoniny)

3. Początek rewolucji:

• zwołanie przez króla Stanów Generalnych (w celach podatkowych)
• bunt posłów stanu trzeciego (takich jak Emmanuela Sieyesa), którzy wyłamali się ze Stanów Generalnych i utworzyli Zgromadzenie Narodowe
• zagrożenie ze strony wojsk królewskich wywołało bunt paryżan i szturm na Bastylię 14 VII 1789, był to początek rewolucji, utworzona została Gwardia Narodowa dowodzona przez markiza La Fayette`a
• Ludwik XVI ustępuje i pozwala działać Zgromadzeniu, które w sierpniu 1789 roku uchwala Deklarację Praw Człowieka i Obywatela (macie znać jej podstawowe postanowienia) i likwiduje przywileje stanowe
• w międzyczasie Wielka Trwoga na francuskiej wsi niszczy chłopskie zobowiązania feudalne

4. Francja monarchią konstytucyjną:

• we Francji tworzą się stronnictwa polityczne (rojaliści, żyrondyści, jakobini, kordelierzy), początkowo władzę przejmują burżuazyjni żyrondyści, w opozycji do nich pozostają szczególnie jakobini (Maksymilian Robespierre) i kordelierzy (Jean Paul Marat, Georges Danton)
• nowe władze wykonują działania antykościelne (zmuszając księży do uznania nowej konstytucji kleru i więżąc nieposłusznych)
• upowszechniają się nowe symbole rewolucji: czapka frygijska i trójkolorowa kokarda
• Ludwik XVI próbuje uciec z Francji, zostaje jednak rozpoznany i pod strażą odstawiony do Paryża
• 3 IX 1791 roku uchwalono pierwszą konstytucję Francji (macie znać jej główne założenia)

Ludwik XVI 

Marsz kobiet na Wersal, X 1789

Maria Antonina, małżonka Ludwika XVI (niebieską szarfę nosi jedyny syn, Ludwik)

Emmanuel Sieyes

Szturm Bastylii, początek rewolucji

Czapka frygijska i kokarda w komplecie

Sankiuloci

Kryzys monarchii Piastów

 1. Daty:

• 1031 - najazd Niemiec i Rusi; obalenie Mieszka II, panowanie Bezpryma
• 1034 - śmierć Mieszka II
• 1038 - najazd Brzetysława
• 1040 - początek panowania Kazimierza Odnowiciela

2. Przyczyny kryzysu:

• spór wewnątrz dynastii (Mieszko II przeciw braciom, Bezprymowi i Ottonowi)
• wyczerpanie ludności długimi wojnami
• wrogość ludności wobec chrześcijaństwa (religii narzuconej siłą i nakładającej na ludność określone obciążenia typu dziesięciny)
• odziedziczona po Bolesławie Chrobrym wrogość sąsiadów, szczególnie Niemiec (Konrad II), Rusi (Jarosław Mądry) i Czech

3. Panowanie Mieszka II:

• koronacja królewska w 1025
• pomyślne początkowo walki z cesarzem Konradem II (spustoszenie Miśni)
• jednoczesny atak Rusi i Niemiec w 1031, upadek Mieszka II który ucieka do Czech, utrata Milska, Łużyc i Grodów Czerwieńskich
• krótkie panowanie Bezpryma, rezygnacja z korony królewskiej
• śmierć Bezpryma i powrót do Polski Mieszka II, który w Merseburgu ukorzył się przed cesarzem (1032) i podzielił się władzą z Ottonem i Dytrykiem
• śmierć w 1034

4. Epicentrum kryzysu:

• nieudana regencja wdowy po Mieszku II, Rychezy; możnowładcy przejmują kontrolę nad prowincjami (Miecław nad Mazowszem)
• antychrześcijański bunt ludowy i ucieczka Rychezy wraz z księciem Kazimierzem
• najazd księcia Czech Brzetysława, oderwanie Śląska i spustoszenie Wielkopolski (1039)

5. Panowanie Kazimierza I Odnowiciela:

• powrót Kazimierza do kraju w 1040 (przy pomocy Niemiec), przejęcie kontroli nad Małopolską i Wielkopolską (od tej pory stolicą będzie Kraków)
• zniszczenie księstwa Miecława na Mazowszu w 1047 (przy pomocy Jarosława Mądrego)
• odzyskanie Śląska w 1050, od 1054 decyzją cesarza Henryka III Polska płaciła Czechom trybut za przejęcie tej prowincji
• reforma armii (początek prawa rycerskiego)

Panowanie Bolesława Chrobrego

 1. Pojęcia:

• relikwia
• trybut
• zjazd gnieźnieński
• drużyna
• monarchia patrymonialna

2. Daty:

• 1000 - zjazd gnieźnieński
• 997 - męczeństwo św. Wojciecha
• 1004 - początek wojen Polski z Niemcami
• 1018 - pokój w Budziszynie, koniec wojen z Niemcami, przyłączenie do Polski Milska i Łużyc
• 1018 - wyprawa kijowska, przyłączenie do Polski Grodów Czerwieńskich
• 1025 - koronacja królewska Bolesława Chrobrego
• 1025 - śmierć Bolesława Chrobrego

3. Polityka wewnętrzna Bolesława Chrobrego (992-1025)

• wygnanie przyrodnich braci oraz Ody
• śmierć św. Wojciecha i odzyskanie jego relikwii (997)
• zjazd gnieźnieński w roku 1000 (przyjazd Ottona III, utworzenie biskupstw w Kołobrzegu, Wrocławiu i Krakowie oraz arcybiskupstwa w Gnieźnie, pierwszym arcybiskupem został Radzim Gaudenty)
• koronacja królewska w 1025

4. Polityka zagraniczna Bolesława Chrobrego

• przejściowe opanowanie Czech w 1003
• wojna z Niemcami cesarza Henryka II (1002-1018) zakończona zwycięskim dla Polski pokojem w Budziszynie, Niemcy tracą Milsko i Łużyce
• w 1005 roku Henryk II w niszczącym najeździe dotarł aż pod wały Poznania, był to najgorszy dla Bolesława moment wojny, przejściowo stracił wtedy Milsko i Łużyce
• trwałe zajęcie Moraw i Słowacji
• utrata Pomorza Zachodniego (bunt pogański)
• interwencja na Rusi Kijowskiej, gdzie trwała wojna domowa między Świętopełkiem a Jarosławem Mądrym, w 1018 Bolesław Chrobry zdobywa Kijów, osadza w nim na tronie Świętopełka i w drodze powrotnej przyłącza do Polski Grody Czerwieńskie

5. Ważna jest mapa: macie umieć zlokalizować na niej tereny, które Chrobry zdobywał i tracił.

Powstanie Stanów Zjednoczonych

 1. Pojęcia:

• Deklaracja niepodległości
• bostońskie picie herbaty
• Kongres
• Izba Reprezentantów
• Senat
• ustawa stemplowa
• I Kongres Kontynentalny
• II Kongres Kontynentalny
• Armia Kontynentalna

2. Przybycie pierwszych Anglików do Ameryki: koloniści z Jamestown i Plymouth, pielgrzymi religijni uciekający przed prześladowaniami w metropolii (kolonia w Plymouth założona została przez ważny dla amerykańskiej historii statek "Mayflower").

3. Macie znać umiejscowienie kolonii brytyjskich i francuskich w Ameryce Północnej przed rewolucją (na mapie) oraz wiedzieć, jakie tereny stracili Francuzi po wojnie siedmioletniej (Quebec w dzisiejszej Kanadzie).

Zieloną linią zaznaczono tu posiadłości francuskie, różnymi odcieniami czerwieni angielskie

4. Przyczyny wybuchu rewolucji amerykańskiej:

• wyzysk ekonomiczny (np. ustawy stemplowe)
• tworzenie się ruchu oporu przeciw tym ustawom (Synowie Wolności)
• krwawe zamieszki w Bostonie (masakra bostońska)
• bostońskie picie herbaty
• pierwsze starcia zbrojne (Bunker Hill, Lexington 1775)
• zwołanie Kongresu Kontynentalnego i ogłoszenie Deklaracji Niepodległości 4 VII 1776 roku w Filadelfii (główni autorzy to tak zwani Ojcowie Założyciele, np Waszyngton, Jefferson i Franklin), był to akt buntu wobec władzy króla Jerzego III i ogłoszenie utworzenia USA

5. Wojna o niepodległość USA (1776 - 1783):

• utworzenie przez Jerzego Waszyngtona Armii Kontynentalnej
• wsparcie zbrojne rebeliantów przez Francję i Hiszpanię (Francuzi dowodzeni byli przez markiza La Fayette`a)
• wsparcie wielu emigrantów z Europy, w tym z Polski (Pułaski, Kościuszko)
• klęski angielskie w bitwie pod Saratogą 1777 i bitwie pod Yorktown 1781
• wojnę kończy pokój paryski

6. Konstytucja USA 1787 - macie znać podstawowe jej postanowienia.

Bitwa pod Bunker Hill, na pierwszym planie Anglicy w charakterystycznych czerwonych mundurach

Żołnierze Armii Kontynentalnej

Absolutyzm oświecony w XVIII wieku

  1. Pojęcia:

• absolutyzm oświecony
• wielka wojna północna
• sankcja pragmatyczna
• józefinizm

2. Daty: 

• 1701 - Prusy królestwem (koronacja Fryderyka I)
• 1709 - bitwa pod Połtawą
• 1756 - początek wojny siedmioletniej
• 1763 - koniec wojny siedmioletniej

3. Prusy:

• dynastia panująca: Hohenzollernowie
• Fryderyk I:
• koronacja królewska
• zerwanie z zależnością od Polski
• Fryderyk Wilhelm I (król-sierżant):
• rozbudowa administracji państwowej (szczególnie podatkowej)
• rozbudowa armii (do 40000 żołnierzy)
• najważniejszy reformator: król Fryderyk II:
• powiększenie kraju o:
• Śląsk (dzięki zwycięskim wojnom śląskim)
• ziemie odebrane Polsce w I rozbiorze
• powiększenie armii do 200000 żołnierzy
• wprowadzenie tolerancji religijnej
• wprowadzenie powszechnego obowiązku szkolnego
• zwycięstwa wojenne:
• dwie wojny śląskie
• wojna siedmioletnia
• wojna o sukcesję bawarską
• za panowania następcy Fryderyka II (Fryderyka Wilhelma II) Prusy powiększyły się jeszcze o ziemie II i III rozbioru Polski

4. Austria:

• dynastia panująca: Habsburgowie
• Karol VI:
• przyłączenie do Austrii części Niderlandów (katolickich), Mediolanu, Sardynii i Neapolu
• sankcja pragmatyczna (zapewnienie córce dziedziczenia tronu)
• Maria Teresa:
• reformy podatkowe
• przyłączenie do Austrii ziem I rozbioru Polski
• utrata Śląska (na rzecz Prus)
• najważniejszy reformator: cesarz Józef II:
• zlikwidowanie poddaństwa chłopów
• zmniejszanie zakresu pańszczyzny
• podporządkowanie Kościoła państwu
• likwidacja ok. 700 klasztorów
• rozbudowa szkół podstawowych w wioskach i małych miastach
• reforma prawa
• powiększenie armii
• wprowadzenie tolerancji religijnej
• zlikwidowanie ponad 700 klasztorów

5. Rosja:

• dynastia panująca: Romanowowie
• najważniejszy reformator: car Piotr I Wielki 
• powiększenie kraju o Inflanty (po wielkiej wojnie północnej)
• przeniesienie stolicy z Moskwy do Petersburga
• zmuszenie rosyjskiej szlachty (bojarów) do przyjęcia zachodnich obyczajów (stroje, brak bród itp)
• wprowadzenie ceł na towary sprowadzane z zagranicy
• rozbudowa rosyjskich manufaktur
• powiększenie armii rosyjskiej, utworzenie rosyjskiej floty wojennej
• zastąpienie Dumy Senatem Rządzącym
• reforma administracji państwowej
• podporządkowanie państwu Cerkwi Prawosławnej
• Katarzyna II:
• powiększenie Rosji o:
• ziemie I, II i III rozbioru Rzeczpospolitej
• ziemie Chanatu Krymskiego
• stłumienie chłopskiego powstania Pugaczowa
• stworzenie sieci darmowych szkół podstawowych

Józef II, cesarz rzymski, władca Austrii

Piotr I Wielki, car Rosji

Armia pruska nacierająca pod Leuthen (wojna siedmioletnia)

Fryderyk Wilhelm I, król Prus

Katarzyna II, caryca Rosji

Fryderyk II, król Prus

Oświecenie

 1. Pojęcia:

• oświecenie
• racjonalizm
• empiryzm
• deizm
• ateizm
• masoneria
• trójpodział władzy
• klasycyzm
• rokoko

Przemiany gospodarcze i społeczne w XVIII wieku

 1. Pojęcia:

• eksplozja demograficzna
• rewolucja agrarna
• rewolucja przemysłowa
• fabryka
• urbanizacja
• leseferyzm
• fizjokratyzm
• liberalizm gospodarczy

2. Data:

• 1769 - opatentowanie maszyny parowej Jamesa Watta

3. Przyczyny rewolucji przemysłowej:

• eksplozja demograficzna (rozwój miast, zwiększanie się siły roboczej)
• wynalazki (maszyna parowa, "latające czółenko", mechaniczna przędzarka)
• rewolucja agrarna (zwiększenie się produkcji rolnej, dzięki czemu mogły rosnąć miasta oraz migracja ludzi ze wsi do miast, co też dynamizowało ich rozwój)

4. Na czym polegała rewolucja agrarna?

• płodozmian
• nowe narzędzia (np pług holenderski)
• ogradzanie
• melioracja, rekultywacja
• selektywna hodowla zwierząt

Maszyna parowa Watta

Początki państwa polskiego

 1. Pojęcia:

• drużyna
• Dagome iudex

2. Panowanie Mieszka I

• zjednoczenie plemion polskich (do 990 roku, kiedy przyłączył Śląsk)
• rywalizacja z Wieletami i wspieranym przez nich Wichmanem (niemieckim awanturnikiem i banitą)
• uznanie zwierzchności cesarzy niemieckich (płacenie trybutu, oddanie syna Bolesława jako zakładnika)
• dwa małżeństwa: z Dobrawą i z Odą
• zwycięska bitwa z margrabią łużyckim Hodonem pod Cedynią (972), ważna rola książęcego brata Czcibora
• oddanie Polski pod opiekę papiestwa (Dagome iudex)

3. Chrzest Polski

• przyczyny: dążenie do sojuszu z Czechami, wzmocnienia ponadplemiennej władzy księcia, włączenie Polski do kręgu kultury łacińskiej
• "przebieg":

        - ślub z Dobrawą w 965, przybycie czeskich misjonarzy

        - chrzest Mieszka w 966, prawdopodobnie w Wielkanoc

        - utworzenie biskupstwa misyjnego w Poznaniu w 968, pierwszym biskupem Jordan

4. Daty:

• 966 - chrzest Mieszka
• 968 - powstanie biskupstwa w Poznaniu
• 972 - bitwa pod Cedynią
• 992 - śmierć Mieszka I

Pradzieje ziem polskich

 1. Pojęcia:

• gród
• kultura archeologiczna
• kultura łużycka
• szlak bursztynowy

2. Najstarsi mieszkańcy ziem polskich:

• przyczyna późnego zasiedlenia: epoka lodowcowa
• pierwsi mieszkańcy pojawili się ok. 500 000 lat temu
• początek I tysiąclecia pne: pojawienie się na terenach polskich potężnej kultury łużyckiej (dzisiejsza Polska i wschodnie Niemcy), pojawienie się osady w Biskupinie (macie znać jej strukturę)
• kultura lateńska (Celtowie) na południowych ziemiach ziem polskich od połowy I tysiąclecia pne
• na przełomie er pojawiają się Germanie (np Goci na północy, Wandalowie na południu)

3. Pojawienie się Słowian (V/VI wiek).

4. Podział plemion polskich (macie znać umiejscowienie najważniejszych plemion zgodnie z mapą ze strony 189).

7. Początki państwa Polan:

• najważniejsze grody: Gniezno, Giecz, Poznań, Ostrów Lednicki
• rządy dynastii Piastów: Siemowita, Lestka, Siemomysła

Pierwsze państwa Słowian

 1. Pojęcia:

- głagolica

- cyrylica

2. Podział plemion słowiańskich:

- Słowianie wschodni (Ruś, czyli dzisiejsi Rosjanie, Białorusini, Ukraińcy...)

- Słowianie zachodni (dzisiejsi Polacy, Czesi, Słowacy, dawni Słowianie Połabscy)

- Słowianie południowi (dzisiejsi Serbowie, Słoweńcy, Chorwaci, Bośniacy, Bułgarzy...)

3. Kultura wczesnosłowiańska:

- mieszkali w wioskach i grodach obronnych

- dominowała u nich gospodarka naturalna

- dzielili się na plemiona, plemieniem rządził wiec, czyli zgromadzenie wszystkich wolnych mężczyzn

- wyznawali politeizm, ich bogowie związani byli z siłami natury, zazwyczaj nie budowano im świątyń, kapłani (żercy) składali ofiary pod gołym niebem

4. Pierwsze państwa słowiańskie:

- państwo Samona (najstarsze z tych, które są nam znane; rozpadło się po jego śmierci)

- państwo wielkomorawskie (istniało od IX do początku X wieku, zniszczone przez Węgrów, było pierwszym schrystianizowanym państwem słowiańskim (przez Cyryla i Metodego, pierwszy z nich stworzył też pierwszy alfabet słowiański, czyli głagolicę))

- Czechy (założone prawdopodobnie przez Borzywoja I z dynastii Przemyślidów)

- Ruś Kijowska (stworzona przez przybyszów z północy - wikingów Ruryka, Askolda i Dira; pod koniec X wieku została ochrzczona zgodnie z wolą księcia Włodzimierza I)

Podział Słowian

Państwo Samona

Państwo Wielkomorawskie (za Rościsława)

Ruryk

Feudalizm i społeczeństwo stanowe

 1. Pojęcia:

- system lenny

- wasal

- senior

- feudalizm

- suzeren

- stan społeczny

2. Cechy społeczeństwa stanowego:

- człowiek od urodzenia przypisany jest do stanu, co określa jego obowiązki i przywileje

- stany zasadniczo są hermetyczne, to znaczy niemal niemożliwe jest przechodzenie z jednego do drugiego

- wyjątkiem jest stan duchowny, do którego wstępowano na zasadzie dobrowolnej decyzji, tym niemniej też jest on wyodrębniony z reszty społeczeństwa obowiązkami i przywilejami

- stany tworzą swoje własne systemy sądownictwa i autonomii (przynajmniej niektóre)

- w rozwiniętej monarchii stanowej władca współrządzi z przedstawicielstwami stanów

- w stworzonej w średniowieczu teorii powinny istnieć trzy stany które nawzajem się uzupełniają: ci, co walczą i bronią społeczności (rycerze), ci co modlą się za społeczność (duchowni) i ci, którzy pracują dla społeczności (chłopi); w tym ujęciu pojawienie się mieszczan stanowiło wyrwę w systemie

3. Cechy systemu lennego:

- władca zezwala na jego utworzenie by zyskać siłę zbrojną

- wasal służy seniorowi mieczem (czyli zbrojnie) i radą od momentu, gdy senior przekazał mu lenno (zazwyczaj ziemię, czasem urząd) podczas aktu hołdu lennego

- związek lenny między seniorem a wasalem ma charakter dożywotni

- wasale by dysponować własną siłą zbrojną tworzyli własnych wasali (dla nich byli seniorami); w Europie Zachodniej upowszechniła się zasada, że "wasal mojego wasala nie jest moim wasalem" co oznaczało, że król nie miał bezpośredniej kontroli nad niższymi piętrami drabiny feudalnej; wyjątkiem była tu Anglia po podboju jej przez Normanów

Homagium, czyli hołd lenny

Barok i sarmatyzm w Rzeczypospolitej

 1. Pojęcia:

• makaronizm
• przedmurze chrześcijaństwa
• sarmatyzm
• orientalizacja

2. Prócz zabytków wymienionych w podręczniku, chciałbym byście znali Farę w Poznaniu (poniższe zdjęcia).

Panowanie Jana III Sobieskiego

 1. Pojęcia:

• Liga Święta
• malkontenci

2. Daty:

• 1672 - traktat w Buczaczu
• 1673 - bitwa pod Chocimiem
• 1673 - wstąpienie na tron Jana Sobieskiego
• 1676 - traktat w Żurawnie
• 1683 - bitwa pod Wiedniem
• 1699 - pokój w Karłowicach

3. Panowanie Michała Korybuta Wiśniowieckiego:

• ciągły konflikt z grupą profrancuskich magnatów zwaną malkontentami
• groźba wojny domowej
• odnowienie się konfliktu z Kozakami
• inwazja Turcji, upadek Kamieńca Podolskiego i hańbiący traktat buczacki (haracz i utrata Podola z Bracławszczyzną)

4. Początek panowania Sobieskiego:

• odrzucenie traktatu buczackiego
• pokonanie Turcji pod Chocimiem
• rozejm w Żurawnie
• rozbicie Turków pod Wiedniem i Parkanami, przyłączenie się Polski do Ligi Świętej

5. Kryzys pod koniec panowania Sobieskiego:

• nieudany projekt podporządkowania Polsce Prus Książęcych
• nieudana próba wykreowania najstarszego syna, Jakuba, na następcę Jana III
• wojna domowa na Litwie między fakcjami magnackimi
• nieudane walki przeciw Turcji w Mołdawii

6. Odzyskanie Podola po śmierci Sobieskiego (1699).

Czasy Ottonów

 1. Pojęcia:

• wikingowie
• monarchia uniwersalna
• runy

2. Rozpad państwa Franków po śmierci Karola Wielkiego:

• osłabienie władzy monarszej za panowania Ludwika Pobożnego (syna Karola Wielkiego)
• wojna domowa między synami Ludwika Pobożnego: Lotarem I (w niektórych źródłach nazywany Lotariuszem), Ludwikiem II Niemieckim i Karolem II Łysym
• traktat w Verdun (843), podział państwa Franków (bardzo ważna mapa!)
• traktat z Mersen, Karol Łysy i Ludwik Niemiecki dzielą między siebie północną część państwa Lotara 

3. Wymarcie Karolingów i początki Francji:

• 987 - śmierć ostatniego Karolinga w państwie zachodniofrankijskim (Francji)
• zanik tytułu cesarskiego na początku X wieku
• wejście na tron dynastii Kapetyngów, pierwszym jej przedstawicielem był Hugo Kapet (Francja stała się formalnie monarchią elekcyjną, w praktyce dziedziczną)

4. Początki Niemiec:

• Karol Gruby, syn Ludwika Niemieckiego, ostatni władca Franków (wschodnich), któremu udało się na krótko (2 lata) zjednoczyć całe państwo Karola Wielkiego
• wymarcie Karolingów wschodniofrankijskich (niemieckich) w 911 roku
• przekształcenie się Niemiec w dosyć luźną federację różnych księstw (np. Frankonii, Bawarii, Saksonii) których władcy po wymarciu Karolingów zaczęli wybierać kolejnych królów Niemiec (lub Rzeszy, bo tak zaczęto też nazywać to państwo)
• wybór na tron Niemiec Henryka I Ptasznika z dynastii Ludolfingów, pierwszego władcy tego państwa który nie był Frankiem (Ludolfingowie byli Sasami)

5. Panowanie dynastii Ludolfingów (czasem zwanej dynastią Ottonów):

  a) Otton I Wielki

• wzmocnienie granic niemieckich przez tworzenie marchii granicznych
• pobicie Węgrów w bitwie na Lechowym Polu (955), koniec najazdów węgierskich w Europie
• podbój północnych Włoch, koronacja na króla Włoch i (ważne) w 962 roku koronacja na cesarza rzymskiego (powstanie Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, państwa z ośrodkiem w Niemczech które podporządkowało sobie też północne Włochy, Burgundię i Czechy, istniało aż do czasów napoleońskich)

  b) Otton II: wzmacnianie pozycji cesarza w Europie Zachodniej przez małżeństwo z księżniczką bizantyjską Teofano

  c) Otton III: nieudana próba tworzenia uniwersalnego chrześcijańskiego cesarstwa na Zachodzie

6. Najazdy normańskie:

• macie znać podział Normanów na Danów, Szwedów, Gotów i Normanów północnych (z Norwegii)
• 793 rok, najazd wikingów na klasztor Lindisfarne, początek ery najazdów
• przyczyny sukcesów normańskich: jakość ich długich łodzi, słabość napadanych państw, wojowniczy charakter normańskiej kultury, szybkość ataków
• koniec IX wieku: wikingowie przestają jedynie plądrować, zaczynają też podbijać: Normandię w północnej Francji (Rollon), Nowogród i Kijów na Rusi (Ruryk), Anglię (Wilhelm Zdobywca, książę Normandii który pokonał wcześniejszego króla Anglii Harolda w bitwie pod Hastings), południowe Włochy (Robert Guiscard)
• część bezludnych ziem została przez nich zasiedlona bez walki: Islandia, Grenlandia (Eryk Rudy), jarl Leif Eriksson dotarł nawet jako pierwszy Europejczyk do Ameryki nazwanej przez niego Winlandią

Wiking w hełmie "okularowym"

Otton I Wielki

Święte Cesarstwo Rzymskie