ZSLG: Mezopotamia i jej dzieje

1. Pojęcia:

2. Podział geograficzny Mezopotamii:

Sumer (południe), największe miasta: Ur, Uruk, Lagasz, Umma
Akad (centrum): w późniejszym czasie powstało tu miasto Babilon i cała kraina zmieniła nazwę na Babilonia
Asyria (północ), największe miasta: Aszur, Niniwa

3. Macie znać znaczenie Tygrysu i Eufratu dla regionu.

4. Cywilizacja Sumerów:

czas rozwoju: IV - III tysiąclecie p.n.e.
najważniejsze osiągnięcia: systemy irygacyjne, pismo klinowe (najstarsze pismo świata), koło, cegła (z mułu lub gliny), koło garncarskie, ceramika, systemy miast - państw (być może najstarsze na świecie), podstawy matematyki (w systemie dwunastkowym i dziesiętnym), wytapianie brązu, początki literatury ("Epos o Gilgameszu")
upadek: Sumerowie zostali podbici przez Akadów Sargona Wielkiego

5. Akadowie:

Sargon Wielki stworzył pierwsze imperium Mezopotamii, zjednoczył ją całą, dotarł do Syrii i oparł granice o wybrzeża Morza Śródziemnego
imperium upadło po jego śmierci

6. Pierwszy okres świetności Babilonu (państwo starobabilońskie):

Babilon do świetności doszedł za panowania Hammurabiego (XVIII wiek p.n.e.)
Hammurabi podbił całą Mezopotamię i narzucił jej swój kodeks prawny (macie znać jego ogólne zasady)
po jego śmierci imperium starobabilońskie upada

7. Imperium asyryjskie:

nieurodzajna Asyria staje się krajem zmilitaryzowanym, nastawionym na wojny zdobywcze
szczyt potęgi przypada na VIII - VII wiek p.n.e., między innymi za panowania Asurbanipala (Aszurbanipala)
Aszurbanipal tworzy największe imperium w dziejach Mezopotamii, w rękach Asyryjczyków prócz samego Międzyrzecza znalazła się Syria, Palestyna i Egipt
armia asyryjska sukcesy odnosi dzięki szybkości przemieszczania się jej oddziałów, brutalnej polityce terroru (rzezie i masowe deportacje) oraz współpracy różnych rodzajów sił zbrojnych (piechota, łucznicy, rydwany, kawaleria, machiny oblężnicze)
Aszurbanipal w Niniwie (stolicy) założył największą bibliotekę swoich czasów
imperium asyryjskie upada w 614 p.n.e, gdy atakowane jest jednocześnie przez zbuntowany Babilon i plemiona Medów i Persów

8. Drugi okres świetności Babilonu (państwo nowobabilońskie lub chaldejskie):

imperium babilońskie wyrosło na gruzach Asyrii, jej najwybitniejszemu władcy, Nabuchodonozorowi II, udało się podbić niemal wszystkie dawne asyryjskie prowincje poza Egiptem
Babilon stał się największym miastem ówczesnego świata, z ogromnymi murami obronnymi (brama Isztar) i potężnym zikkuratem Etemanki
państwo upadło po śmierci Nabuchodonozora II, gdy w 539 p.n.e. zostało podbite przez Persów Cyrusa Wielkiego

9. Religia: macie znać jej politeistyczny charakter oraz bogów, których imiona są wytłuszczone w podręczniku.