ZSLG: Europa środkowa i wschodnia w XV wieku

1. Pojęcia:

2. Husytyzm:

dążenie do odrzucenia majątku przez kościół, liturgii w języku narodowym i komunii pod dwiema postaciami dla wiernych
założyciel herezji, Jan Hus, został spalony na stosie podczas soboru w Konstancji (1415)
śmierć Husa wywołało powstanie w Pradze (1419), powstańcy ogłosili "artykuły praskie" które stały się programem heretyków
na czele sił husyckich stanął utalentowany Jan Żiżka, po jego śmierci Prokop Wielki
kolejne krucjaty przeciw husytom kończyły się klęską ze względu na taktykę użycia taborów (patrz str. 524)
wojny husyckie zakończyły się po rozłamie w ruchu husyckim, umiarkowani utrakwiści pokonali radykalnych taborytów w bitwie pod Lipanami (1434)
zwycięscy utrakwiści zawarli kompromis z papiestwem i popieranym przez katolików królem Zygmuntem Luksemburskim: kompaktaty praskie

3. Turcja (Imperium Osmańskie, Porta Ottomańska):

założyciel państwa: Osman I
1389, Turcy zmiażdżyli siły serbskie w bitwie na Kosowym Polu
próba odparcia ekspansji tureckiej przez krucjatę chrześcijan zakończyła się klęską w bitwie pod Nikopolis (1396)
próba pomocy dla Bizancjum udzielana przez Węgry zakończyła się klęską sił węgierskich w bitwie pod Warną (1444)
w 1453 roku siły tureckie dowodzone przez sułtana Mehmeda II Zdobywcę zdobyły Konstantynopol (co zakończyło historię Cesarstwa Bizantyjskiego)
w 1525 roku Turcja po raz kolejny rozbiła siły węgierskie w bitwie pod Mohaczem, zginął tam król węgierski Ludwik Jagiellończyk

4. Uniezależnienie się Rusi od Mongołów:

stopniowe osłabienie Złotej Ordy zaczęło wykorzystywać Wielkie Księstwo Moskiewskie, jego władca Dymitr Doński w 1380 roku pokonał Mongołów w bitwie na Kulikowym Polu, chan Złotej Ordy Mamaj wkrótce potem zginął
Orda zdołała się podnieść, nowy chan Tochtamysz zdołał pokonać Dymitra i zmusić go do posłuszeństwa
ostateczne uniezależnienie się Moskwy od władzy mongolskiej przyszło dopiero za czasów księcia Iwana III Srogiego w 1480 roku

środa, 7 maja 2014