Europa późnego średniowiecza

 1. Pojęcia:

• wojna stuletnia
• wojska zaciężne
• czarna śmierć
• system nakładczy
• żakeria
• husyci
• taboryci
• utrakwiści

2. Daty:

• 1348 - początek czarnej śmierci w Europie
• 1415 - spalenie na stosie Jana Husa w Konstancji
• 1444 - bitwa pod Warną
• 1453 - upadek Konstantynopola (zdobycie miasta przez Turków)

3. Wojna stuletnia:

• przyczyny:
• rywalizacja o francuską koronę między francuskimi Walezjuszami a angielskimi Plantagenetami
• spór o dominację we Flandrii (w dzisiejszej Belgii)
• dążność Francji do zlikwidowania angielskich lenn na jej terytorium
• przebieg:
• początkowo błyskotliwe angielskie zwycięstwa (bitwy pod Crecy, Poitiers, Azincourt)
• Anglicy zajmują większość terytorium Francji, angielski Henryk V został uznany za króla Francji (ale bez koronacji); Henryk V należał już do nowej angielskiej dynastii Lancasterów
• Sytuacja się zmieniła, gdy siłami francuskimi dowodzić zaczęła Joanna d`Arc, która pokonała Anglików pod Orleanem
• pomimo późniejszego pochwycenia i spalenia na stosie Joanny, Anglicy zostali wyparci z Francji
• skutki:
• wielkie bunty chłopskie (żakeria we Francji, bunt Wata Tylera w Anglii)
• wzmocnienie i unifikacja monarchii francuskiej

4. Czarna śmierć:

• nadeszła ze wschodu, wraz z Mongołami
• ogarnęła większość Europy (poza Polską, Litwą i częścią Rusi)
• zmarła wtedy 1/3 populacji kontynentu
• w sztuce rozwinęły się wtedy motywy związane ze śmiercią
• wyludnienie Europy zmieniło lokalne gospodarki (pojawienie się systemów nakładczych, rozwój pasterstwa i włókiennictwa)

5. Wojny husyckie:

• husytyzm:
• założyciel: Jan Hus
• komunia pod dwiema postaciami dla wiernych
• odebranie Kościołowi dóbr materialnych
• nabożeństwa w języku czeskim
• egzekucja Jana Husa na soborze w Konstancji powodem powstania w Czechach i usunięcia władzy króla Zygmunta Luksemburskiego
• kilka kolejnych katolickich krucjat zostało pobitych przez wojska husyckie Jana Żiżki (dzięki użyciu taboru)
• wojny husyckie zakończyły się po rozłamie wśród husytów, frakcja umiarkowana (utrakwiści) porozumiała się z Zygmuntem Luksemburskim i pokonała frakcję radykalną (taborytów) pod Lipanami

6. Ekspansja turecka:

• podbój Serbii po zwycięstwie na Kosowym Polu
• pokonanie Węgrów pod Warną uniemożliwiło węgierską pomoc dla zagrożonego Bizancjum
• W 1453 roku Bizancjum zostało podbite, wraz z Konstantynopolem (ostatni cesarz, Konstantyn XI, zginął w walkach ulicznych)

Mehmed Zdobywca wjeżdża do Konstantynopola

Danse macabre

Bitwa pod Azincourt