Rewolucja angielska i monarchia parlamentarna

 1. Pojęcia:

• monarchia parlamentarna
• Armia Nowego Wzoru
• Akt nawigacyjny
• chwalebna rewolucja (wspaniała rewolucja)
• gentry
• lewellerzy
• torysi
• wigowie
• purytanie

2. Daty:

• 1642 - początek rewolucji angielskiej
• 1648 - koniec rewolucji angielskiej
• 1645 - bitwa pod Naseby
• 1649 - egzekucja Karola I
• 1660 - powrót Stuartów na tron (restauracja)
• 1688 - chwalebna rewolucja
• 1689 - ogłoszenie Deklaracji praw
• 1707 - powstanie Wielkiej Brytanii

3. Na początku XVII wieku zawiązano unię personalną Anglii i Szkocji (królem Anglii stał się król Szkocji, Jakub I (w Szkocji nazywany Jakubem VI).

4. Przyczyny rewolucji angielskiej:

• absolutystyczne zapędy Karola I
• niezwoływanie parlamentu
• tworzenie nowych podatków (nazywanych inaczej, na przykład "cłami")
• dążenie nowej szlachty (gentry) do uzyskania wpływu na władzę
• pogłębiający się rozdźwięk w kościele anglikańskim (hierarchia kontestowana była przez radykalnych purytanów)

5. Rewolucja:

• bunt parlamentu sprawił, że król Karol I z dworem uciekł do Oksfordu, który stał się tymczasową królewską stolicą
• pierwsze lata wojny to zazwyczaj sukcesy sił królewskich
• zmieniło się to, gdy dowódcą armii Parlamentu został Oliver Cromwell
• Cromwell stworzył Armię Nowego Wzoru, opartą na ścisłej dyscyplinie i religijnej (purytańskiej) żarliwości
• armia Cromwella rozbiła siły królewskie pod Naseby; ostatnie lata wojny to już stopniowy upadek rojalistów (stronników króla) który ostatecznie dostał się w ręce parlamentu
• w 1649 roku Karol I został ścięty, a Anglia (i Szkocja) stała się republiką, jedyny raz w swojej historii (na 11 lat)

6. Protektorat:

• niemal od razu Cromwell przy pomocy swojej armii przejął w Anglii władzę dyktatorską
• początkowo wyrzucił z parlamentu niechętnych mu posłów
• przyjął dożywotni tytuł Lorda Protektora
• ostatecznie w ogóle rozwiązał parlament
• armia Cromwella podbiła Szkocję i Irlandię (w tej drugiej dokonując wielu masakr)
• Anglia stała się potęgą morską dzięki Aktom Nawigacyjnym
• dwa lata po śmierci Cromwella parlament mający dość dyktatury jego syna, zaprosił ponownie Stuartów na tron, Anglia stała się ponownie monarchią

7. Restauracja Stuartów:

• po przywróceniu monarchii w Anglii panowało dwóch braci: Karol II i Jakub II
• obaj próbowali rządzić absolutnie, Jakub II w dodatku okazywał sympatię katolikom, co nie podobało się anglikańskiej większości
• skończyło się to nowym, tym razem prawie bezkrwawym buntem parlamentu, Chwalebną Rewolucją i wygnaniem Jakuba II zastąpionego Wilhelmem Orańskim

8. Efekty:

• Wilhelm Orański podpisał Deklarację Praw, która zmieniała Anglię w monarchię parlamentarną
• w 1707 roku unia personalna łącząca Anglię i Szkocję zmieniła się w unię realną, nowe państwo nazwane zostało Wielką Brytanią

Cromwell rozwiązujący parlament

Okrągłogłowy (tak nazywano zwolenników Parlamentu)

Żelaznobocy, kawaleria Cromwella pod Naseby

Pierwotna flaga Wielkiej Brytanii z 1707 roku