Rzeczpospolita w dobie Sejmu Wielkiego

1. Pojęcia:

• monarchia konstytucyjna
• konfederacja targowicka
• Sejm Wielki (Sejm Czteroletni)
• czarna procesja
• Straż Praw
• wojna w obronie konstytucji 3 maja
• stronnictwo patriotyczne
• stronnictwo dworskie
• stronnictwo hetmańskie
• jurydyki
• plenipotenci

2. Najważniejsze postacie okresu: Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj, Szczęsny Potocki, Stanisław Małachowski, Franciszek Ksawery Branicki, Seweryn Rzewuski, Katarzyna II, Józef Poniatowski, Jan Dekert, Stanisław Staszic, Scipione Piattoli.

3. Najważniejsze wydarzenia Sejmu Wielkiego (1788 - 1792):

• powstanie sojuszu stronnictw dworskiego i patriotycznego
• zawarcie sojuszu z Prusami (Prusy grały w podwójną grę, chcąc wymusić na Rosji nowy rozbiór Polski)
• ustawa o miastach (macie znać postanowienia)
• "ofiara 10 grosza", nowe podatki dochodowe (10% dla szlachty, 20% dla duchowieństwa)
• utworzenie 100000 armii (ostatecznie zmobilizowano około 65000)
• likwidacja Rady Nieustającej
• zakaz uczestniczenia gołoty w sejmikach (ustawa o sejmikach)
• konstytucja 3 maja 1791 (macie znać postanowienia)

4. Konfederacja targowicka i wojna w obronie konstytucji (1792):

• ucieczka do Petersburga przywódców stronnictwa hetmańskiego
• ugoda Rosji z Prusami
• uchwalenie konfederacji targowickiej (prośby do Rosji o interwencję zbrojną przeciw konstytucji 3 maja, która łamała złotą wolność szlachecką)
• drobne polskie sukcesy w wojnie (bitwa pod Zieleńcami 1792, okazja do utworzenia orderu Virtuti Militari) nie mogły przynieść nam ostatecznego zwycięstwa, szczególnie po zdradzie wojsk litewskich
• wojna skończyła się po przystąpieniu króla do konfederacji targowickiej

5. Drugi rozbiór Polski: macie znać uczestników i ziemie zabrane (1793).

Uchwalenie konstytucji 3 maja wg Jana Matejki. W centrum znajduje się niesiony na ramionach marszałek sejmu, Stanisław Małachowski. Król w szkarłatnym płaszczu wchodzi do budynku po lewej stronie.