ZSLG: czerwca 2014

środa, 11 czerwca 2014

1. Pojęcia:

2. Najważniejsze etapy formowania się demokracji szlacheckiej:

przywilej jedlneńsko - krakowski, który dał szlachcie nietykalność osobistą (1430)
przywilej cerekwicko - nieszawski, który uzależnił zwołanie pospolitego ruszenia i uchwalenie podatków od woli szlachty (sejmików), 1454
zwołanie pierwszego sejmu walnego w 1493
przywilej mielnicki, który był próbą magnaterii przejęcia całej władzy w Rzeczpospolitej, dając ogromne uprawnienia senatowi (1501)
konstytucja Nihil Novi, która dała pełną władzę ustawodawczą sejmowi walnemu (1505)
powstanie ruchu egzekucyjnego (po wojnie kokoszej), który ograniczył potęgę magnatów i wywalczył wolną elekcję polskich monarchów

3. Macie też kojarzyć: Bonę Sforzę, Barbarę Radziwiłłównę, Jana Olbrachta, Aleksandra Jagiellończyka, Zygmunta Starego, Zygmunta II Augusta.

1. Pojęcia:

2. Poza tym macie rozumieć, na czym polegała gospodarka folwarczno - pańszczyźniana (co omawiałem na lekcji).

1. Pojęcia:

2. Wojny włoskie 1494-1559:

wojny rozpoczęły się od próby zajęcia Królestwa Neapolu przez króla Francji Karola VIII (próby nieudanej)
pierwsze dziesięciolecia wojen to dominacja Francji, kolejne koalicje tworzone przez Wenecję, papieża czy Habsburgów były rozbijane, największy triumf odniósł nowy francuski król Franciszek I, który rozbił siły szwajcarsko-włoskie w bitwie pod Marignano 1515, dzięki niej Francja zdominowała całą północ Włoch, jedynie Neapol pozostał przy Hiszpanii
nowy cesarz rzymski i król Hiszpanii, Karol V (nad którego imperium "nigdy nie zachodziło słońce") pokonał Francuzów w bitwie pod Pawią 1525 (dokonał tego dzięki utworzonej przez Maksymiliana I (poprzedniego cesarza) formacji landsknechtów), sam Franciszek I dostał się do niewoli, bitwa ta oznaczała początek dominacji habsburskiej w wojnach włoskich
próby zmiany układu sił podjęte przez papieża, który sprzymierzył się z Francuzami doprowadziły do zdobycia Rzymu przez cesarza i przeprowadzenia Sacco di Roma
wojny zakończył pokój w Cateau - Cambresis w 1559, po którym Francja straciła całkowicie kontrolę nad Włochami którą przejęli Habsburgowie

3. Rywalizacja hiszpańsko - angielska:

przyczyny: rywalizacja kolonialna, handlowa; konflikt religijny i dynastyczny (królowa Anglii Elżbieta I nie chciała poślubić króla Hiszpanii Filipa II); działalność angielskich korsarzy łupiących hiszpańskie floty handlowe
wojna ostatecznie wybuchła w 1588, hiszpańska Wielka Armada została jednak zdziesiątkowana podczas rejsu, który okrążył całe Wyspy Brytyjskie (miała przeprowadzić desant, ale jej straty jej to uniemożliwiły), ta klęska oznaczała początek końca potęgi Hiszpanii

4. Macie znać też sposoby, poprzez które Habsburgowie rozwijali swoją potęgę i listę ich najważniejszych posiadłości:

Posiadłości Habsburgów w roku abdykacji Karola V (1556)

1. Pojęcia:

2. Reformy soboru trydenckiego (1545-1563):

3. Inne działania kontrreformacyjne:

odnowienie inkwizycji
utworzenie jezuitów przez św. Ignacego Loyolę w 1540, zakonu bezwzględnie wiernego papieżowi, tworzącemu misje oraz szkoły katolickie (kolegia)

4. Wojny religijne we Francji 1562-1594:

przywódcy katolików: królowa Katarzyna Medycejska, Henryk Gwizjusz, Henryk III
przywódcy hugenotów: Henryk Burbon (z Nawarry)
początek: rzeź hugenotów w Wassy
szczytowy okres zapoczątkowała masakra w nocy św. Bartłomieja (1572), po której rozpoczęła się "wojna trzech Henryków"
po śmierci przeciwników, królem Francji został Henryk z Nawarry jako Henryk IV, zapoczątkowując panowanie dynastii Burbonów
epilogiem do wojen było ogłoszenie w 1598 tolerancyjnego edyktu nantejskiego

5. Wojny w Niderlandach:

Niderlandy należały do hiszpańskich Habsburgów, ich katolickie represje (rzeź Antwerpii) wywołały powstanie protestantów na czele którego stanął Wilhelm Orański
efekt wojen: Hiszpania straciła północne Niderlandy, południowe (katolickie) pozostały przy niej (dzisiejsza Belgia)