Europa Zachodnia w XIV i XV wieku

1. Pojęcia:

• rekonkwista
• gallikanizm
• Złota bulla
• elektorzy

2. Wojna stuletnia (1337-1453):

• przyczyny:

             - wymarcie dynastii Kapetyngów po śmierci synów Filipa IV Pięknego i spór o francuską koronę między dwoma spokrewnionymi z tą dynastią rodami: Walezjuszami (Filip VI) i władcami Anglii Plantagenetami (Edward III)

             - rywalizacja o Flandrię

             - wsparcie przez Francję walczącej z Anglią Szkocji

             - spór o lenna angielskie we Francji (Gujennę), odmowa złożenia hołdu królowi Filipowi VI przez Edwarda III

• przebieg:

             - seria angielskich zwycięstw (bitwa pod Crecy 1346, bitwa pod Maupertuis (Poitiers) 1356) wynikających z przewagi dawanej przez walijskie długie łuki zmusiła Francję do podpisania niekorzystnego pokoju w Bretigny (powiększone angielskie lenna we Francji stają się zupełnie niezależne, w zamian za co Edward III zrezygnował z praw do francuskiej korony), jednym z autorów zwycięstw był angielski następca tronu, Edward Czarny Książę

             - po śmierci Edwarda III Anglia straciła większość francuskich zdobyczy (sukcesy króla Karola V Mądrego)

             - po wstąpieniu na francuski tron Karola VI Szalonego we Francji rozpoczęła się anarchia i wojna domowa, w której o wpływy nad niestabilnym władcą rywalizowały dwa stronnictwa: armaniacy i burgundczycy

             - wykorzystała to Anglia: król Henryk V ponownie najechał Francję i rozbił jej armię w bitwie pod Azincourt (1415), zajął całą północ kraju wraz z Paryżem, jego syn miał się stać następnym władcą Francji

             - zwrot w wojnie przyniosła Joanna d`Arc i jej zwycięstwo nad Anglikami pod Orleanem w 1429 oraz wycofanie się z wojny Burgundii po pokoju w Arras w 1435, który przyznał jej całkowitą niepodległość

• skutki: Anglia straciła wszystkie swe posiadłości we Francji poza miastem Calais, po czym pogrążyła się w Wojnie Dwóch Róż (wojnie o tron między rodami Lancasterów i Yorków, którą ostatecznie wygrali Tudorowie)

3. Burgundia: macie wiedzieć, kim był Filip Śmiały, Karol Zuchwały (Śmiały) i znać postanowienia pokoju w Senlis (1493) który zakończył dzieje niezależnej Burgundii.

Burgundia u szczytu potęgi

4. Cesarstwo:

• po wojnie domowej zwanej "wielkim bezkrólewiem" elektorzy zaczęli przyznawać tron cesarski na przemian przedstawicielom trzech dynastii: Habsburgom (Rudolf Habsburg), Luksemburgom (Karol IV) i Wittelsbachom
• Karol IV Luksemburski wydał "Złotą bullę" w 1356 która ostatecznie ustaliła warunki cesarskiej elekcji (siedmiu elektorów, Frankfurt nad Menem miejscem elekcji)

5. Szwajcaria: początkowo posiadłości habsburskie, kantony zaczęły jednak stawiać opór i dzięki zwycięstwom w bitwach pod Morgarten i Sempach (bez dat) Konfederacja Szwajcarska mogła podpisać pokój w Bazylei w 1499, w którym uzyskała pełną niepodległość.

6. Półwysep Iberyjski:

• rekonkwista (wypieranie muzułmanów z półwyspu) zaczęła się w 718 roku, gdy Pelagiusz założył chrześcijańskie królestwo Asturii
• ostatecznie uformowały się cztery królestwa chrześcijańskie: Portugalia, Kastylia, Nawarra i Aragonia
• w 1212 chrześcijanie odnieśli decydujące zwycięstwo w bitwie pod Las Navas de Tolosa